Dù đã có niên đại hơn 100 năm, nhưng cho đến tận bây giờ, thú vui chơi đĩa than vẫn được nhiều Audiophile đam mê và lựa chọn, bất chấp sự ra đời của nhiều công nghệ mới hiện nay. Vẻ đẹp hoài cổ cùng với chất âm rất “mộc” chính là nét quyến rũ của những chiếc đĩa than này.
Tuy nhiên, chúng ta đôi khi lại quá chú trọng vào việc nâng cấp hệ thống âm thanh, nhưng lại quên mất việc bảo quản những chiếc đĩa than mỏng manh.
Với những chia sẻ sau đây, hy vọng những người yêu nhạc, đặc biệt là các tín đồ Vinyl Record có thể biết thêm một số lưu ý nhỏ để có thể chăm sóc tốt cho bộ sưu tập của mình.
Không xếp chồng đĩa than lên nhau
Một điều mà những người chơi mâm than đôi lúc, hoặc có thể là vô tình mắc phải đó chính là xếp chồng đĩa than lên nhau, điều này sẽ tác động xấu lên chất lượng của đĩa, gây vênh đĩa, và làm ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm thưởng thức âm nhạc.
Vì sao lại như vậy ?
Nếu những ai đã sử dụng đĩa than chắc hẳn đều biết rằng loại đĩa này được cấu tạo từ loại nhựa mang tên Polyvinyl Chloride (hay còn được gọi là nhựa Vinyl). Đây là một loại “Nhựa nhiệt dẻo” thường được sử dụng làm màng PVC hay ống nhựa PVC, làm dây và cáp điện bởi đặc tính mềm dẻo, dai và dễ gia công.
Chính vì đặc tính của loại nhựa này, nên khi chúng ta vô tình xếp chồng đĩa than lên nhau, áp suất và trọng lượng của các đĩa than sẽ tác động không đều lên các bề mặt đĩa bị xếp chồng lên, cộng thêm phần không khí bị bí và hầm theo thời gian sẽ làm biến dạng đĩa, gây hiện hượng bị vênh đĩa mà ta thường thấy.
Vậy sắp xếp như thế nào là đúng ?
Chính vì vậy, chúng ta không nên xếp chồng những chiếc đĩa than lên nhau cho dù là có Jacket (bìa album) hay không. Những chiếc đĩa than nên được bảo quản trên kệ, và hãy luôn đặt chúng theo chiều thẳng đứng như những cuốn sách. Ngay cả khi xếp đứng, hãy giữ cho mỗi đĩa một khoảng không gian thích hợp sao cho các album này vừa đủ đứng thẳng và không bị ngã vào nhau.
Chú ý không gian trưng bày và lưu giữ đĩa than
Bên cạnh việc sắp xếp đĩa than như thế nào cho đúng, không gian trưng bày và lưu giữ cũng là một điểm đáng chú ý dành cho các tín đồ đĩa than. Ngoài việc phải đảm bảo không gian thoáng đãng, chúng ta cũng cần phải để ý đến độ ẩm không khí, nhiệt độ và ánh sáng mặt trời tại nơi mà chúng ta lưu giữ những bộ sưu tập.
Độ ẩm không khí
Vào những ngày mùa mưa, đặc biệt là giai đoạn thời tiết nồm ẩm kéo dài ở miền Bắc, độ ẩm trong không khí tăng cao, và đây cũng chính là một trong những tác nhân gây ảnh hưởng đến chất lượng của đĩa, cũng như làm giảm sút chất lượng bao đựng đĩa.
Chung ta có thể hiểu độ ẩm trong không khí tức chỉ mức hơi nước có bên trong không khí. Khi độ ẩm trong không khí tăng cao, đây là điều kiện thuận lợi để nấm mốc phát triển mạnh mẽ, và hiển nhiên điều này sẽ gây tổn hại trực tiếp đến bao đựng đĩa, cũng như là chất lượng đĩa về lâu dài. Không những thế, độ ẩm tăng cao sẽ khiến cho các bụi mịn trong không khí bám dai hơn, khó vệ sinh hơn.
Vì vậy, vào những ngày ẩm, chúng ta cần thường xuyên chú ý và vệ sinh, lau và giữ khô đĩa than thường xuyên hơn một chút. Đặc biệt khi vệ sinh và lau khô đĩa than, nên sử dụng các dụng cụ chuyên dụng, hoặc có thể dùng khăn mềm và lau nhẹ nhàng bề mặt đĩa.
Nhiệt độ và ánh sáng mặt trời
Bên cạnh độ ẩm không khí, nhiệt độ cũng là một trong những tác nhân chính gây ảnh hưởng đến chất lượng của đĩa than. Chính vì được cấu tạo từ nhựa Polyvinyl Chloride – một loại nhựa nhiệt dẻo, đĩa than rất dễ bị cong hoặc biến dạng đĩa bởi những môi trường hầm không khí hoặc nóng. Hơn hết, đĩa than lại vô cùng nhạy cảm khi tiếp xúc ở những nơi có nhiều ánh sáng mặt trời.
Khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài, quá trình Oxi hóa sẽ diễn ra, và hiện tượng đầu tiên mà ta có thể thấy rõ nhất chính là đĩa than và bìa đĩa sẽ bị sậm màu, làm mất giá trị mỹ quan của đĩa. Đồng thời, Tia UV từ ánh sáng mặt trời cũng có thể làm giảm độ đàn hồi của đĩa than, gây biến dạng kết cấu và làm giảm chất lượng âm thanh, cũng như là giảm đi đáng kể tuổi thọ của đĩa than.
Không gian như thế nào là phù hợp danh cho bộ sưu tập đĩa than ?
Ngoài việc là cầu nối giữa tâm hồn với âm nhạc, đĩa than còn là món nội thất đầy phong cách và màu sắc. Chính vì vậy, chúng ta cũng cần có một không gian phù hợp để trưng bày và lưu trữ bộ sưu tập của mình.
Một không gian thoáng đãng chắc chắn sẽ là lựa chọn hàng đầu, sự thông thoáng, mát mẻ và khô ráo cùng với nhiệt độ phòng lý tưởng từ 15’C đến 25’C sẽ giúp ích rất nhiều cho tuổi thọ và chất lượng của đĩa than. Bên cạnh đó, nên hạn chế tối đa việc trưng bày và lưu trữ đĩa than ở gần các thiết bị có khả năng tỏa nhiệt, đặc biệt là những nơi có nhiều ánh sáng mặt trời. Và cuối cùng, giữ vệ sinh đĩa và không gian trưng bày đĩa cũng là cách để đĩa than đồng hành cùng chúng ta xuyên suốt chặn đường dài.
Không tiếp xúc trực tiếp lên bề mặt đĩa than
Với đĩa than, các bản nhạc sẽ sống trên bề mặt đĩa, vì vậy chúng ta không nên cầm nắm hay tiếp xúc trực tiếp lên mặt đĩa. Việc chạm lên bề mặt đĩa sẽ gây ra những tác hại không đáng có, cũng như làm giảm chất lượng đĩa và trải nghiệm nghe nhạc.
Tại sao chúng ta lại không được cầm nắm hay chạm vào mặt đĩa ?
Trên bề mặt của đĩa than, chúng ta có thể dễ dàng thấy được một đường xoắn ốc dài được khắc trên bề mặt đĩa, đường xoắn ốc dài này chính là rãnh đĩa than. Rãnh đĩa than có chiều rộng khoảng 0,5 mm và độ sâu khoảng 0,0001 mm, và là nơi chưa đựng các thông tin âm thanh được khắc dựa theo hình dạng của sóng âm thanh thu được từ nguồn phát. Vì vậy, rãnh đĩa than cực kì nhạy cảm với các tác động môi trường xung quanh, đặc biệt là với bụi bẩn.
Khi ta cầm hay tiếp xúc trực tiếp lên bề mặt đĩa than, bụi bẩn trên bàn tay ta có thể gây trầy xước, những vết xước này thường li ti, rất nhỏ, và chúng ta gần như không thấy hoặc không mấy chú ý đến.
Dần dần theo thời gian, các vết xước này trở nên chằn chịt trên bề mặt đĩa, và hẳn cho đến khi ta thấy rõ những vết xước bằng mắt thường, hoặc những tiếng nổ “tạch – lộp bộp” xuất hiện nhiều thì lúc ấy chất lượng của đĩa đã xuống cấp. Và dĩ nhiên dầu và mồ hôi tay cũng là tác nhân giúp cho các hạt bụi trở nên bám dai, khó xử lý hơn, cũng như tạo nên các mảng bám do dầu và mô hôi tay dính và khô lại.
Có quá cầu kì để có thể cầm một chiếc đĩa than trên tay ?
Để có thể cầm một chiếc đĩa than trên tay thì cũng không quá cầu kì để thực hiện, nhưng chúng ta cần phải thực hiện đúng để giữ gìn chất lượng của đĩa than và trải nghiệm âm nhạc của chúng ta, cũng như có thể giúp đĩa than có thể bền bỉ với thời gian.
Giữ tay sạch sẽ và không cầm nắm, hay chạm vào bề mặt đĩa than là điều kiện đầu tiên để cầm một chiếc đĩa than trên tay. Vậy làm sao để có thể cầm một chiếc đĩa than dúng cách đúng cách ?
Thông thường tất cả các đĩa than được thiết kế bao gồm 2 phần mà chúng ta có thể chạm vào. Với phần trung tâm được dán hoặc in thông tin của đĩa, phần còn lại là mép đĩa được thiết kế hơi cộm và nhô nhẹ so với mặt đĩa.
Khi lấy từ bọc ra và cầm hay di chuyển đĩa than, chúng ta nên nhẹ nhàng cầm mép của đĩa than, hoặc dùng một ngón vịn vào mép của đĩa than, một ngón khác đỡ ở giữa trung tâm của đĩa để cầm.
Có thể thấy các thao tác cầm rất đơn giản, và chúng ta chỉ cần để ý một chút để có thể giữ gìn chất lượng của đĩa than, cũng như là thao tác nhiều để có thể quen tay hơn.
Đĩa than có thể được xem là một những cầu nối giữa tâm hồn chúng ta với âm nhạc, vì vậy việc giữ gìn và bảo quản tốt chiếc đĩa than của mình cũng một cách để bảo vệ tâm hồn của người nghe nhạc nói chung, và những tín đồ mâm đĩa than nói riêng. Với “6 điều cần biết khi bảo quản đĩa than (P.1)”, hi vọng mọi người sẽ có thêm những kiến thức hữu ích cho thú chơi đĩa than của mình nhé.
Mọi người có thể đón đọc phần tiếp theo tại đây nhé:
